معماری مدرن

نمــازخانــه باشگــاه آرارات نمــونــه ای خــوب از معمـــاری مـــدرن

از روزنامه همشهری

اگر به دنبــال نمـونه هایی از معمــاری ارزشمند در میان انبـــوه بافت شهری تهـــران که در دهــه های اخیر تولید شده است بگردید، مجبور خواهــید بود به تعـداد کمی بنا بسـنده کنید. یکی از این تک بناهای منفــرد نمــازخانه باشگاه آرارات است که می توان آن را با یک جمله کوتاه توصیف کرد: یک نمونه خوب از معماری مدرن.

داعیه های معماری مدرن در حوزه آکادمیک برچند مفهوم اصلی تاکید دارد. یکی از این مفاهیم تجرید (آبستراکسیون) است.

براین اساس، باید از تزیئنات و زوائد افراطی در ساختمان پرهیز کرد و زیبایی را در خود کالبد اصلی ساختمان جست.

در بنای مورد اشاره، طــراح تلاش کرده تا حجـمی مجسـمه وار و نمادین را با استفاده از ترکیب سطوح واحجام خالص وساده به نمایش بگذارد که دراین کارموفق بوده است. تناسبات معماری دراین اثر، ترکیب حجمی به وجود آورده که به خودی خودچنان کامل است که احتیاج به هیچ تزئین یا عنصر الحاقی اضافه ای ندارد.

همچنین باید به سایه روشنهای متنوعی که در فضــاهای پر و خالی نمــای این ساختمان در ساعات مختلف روزایجاد می شود اشاره کرد. فــرورفتگیها وحفره های خالی روی نما که ازدرون بعضی می توان احجام پشت آنها را دید، یک میدان دیدچند لایه به وجود می آورد که به غنای بصری مجموعه می افزاید و ما را به یاد برخی نقاشی های پایه گذاران مکتب کوبیسم می انــدازد که تلاش می کردند با استفاده از سطــوح و سایه روشنهای خالص حجم اثر خود را بیان کنند.

حجم این مجموعه با استفاده متهورانه ازبتن نمایان (اکسپوز) ساخته شده است. استفاده از بتن مسلح هم زمان با تولد معماری مدرن به عنوان یک امکان جدید در اختیار سازندگان قرار گرفت که جدا ازاستحکام بالا، امکان قالب گیری شدن وایجاد احجام متنوع تر ممکن می سازد.

در ساختمان مورد نظر قالب گیـری و اجرای نمای بتنی با دقت صورت گرفته زیــرا قرار نبــوده بتن پس از اجرا با مصالح دیگری از قبیل آجر یا سیمان پوشانده شود. همین توجــه به جزئیات و اجرای دقیق و تمیز کنج ها و زوایای مختلف با بتنی یک دست از امتیازات این بنا است.

شاید اکثر کسانی که تاثــیر ساختمان های مذهبــی کهن و تاریخی در القـا حس روحانی به مراجعان آنها را تجریه کرده اند به این نکته صحه می گذارند که ساختمانهای مذهبی نوساز که در دوران معاصر ساخته شــده اند کمتر دارای قدرت فضائی القــا حس روحانی در مقایســه با نمونه های تاریخی هستند.

ولی این ساختمان را در این زمینــه می توان یک نمـونه موفق دانست. فضــای داخلی این نمازخانه کــه در پس دیوارهای قطور بتنی قرار گرفته ، هشت ضلعی کوچکی است که سقــف بلند گنبدی شکلی بر فراز آن قرار می گیرد.

این فضــای کوچک، ولی مرتفع با ستون های باریک نور که از میان شکاف های پوسته خارجی ساختمان تابیــده می شوند، در هم می آمیزد، به طوری که ستونهای باریک ولی تیز و درخشان نور در آن فضای نیمه تاریک جلوه ای ویژه می یابند.

نمازخانه باشگاه آرارات، در سال 1349 شمسی توسط مهندس رستوم وسکانیان معمار ارمنی ایرانی طراحی و اجرا شده است .