مقررات ملی ساختمان مبحث چهارم

الزامات عمومی ساختمان مقررات ملی ساختمان مبحث چهارم 

4-2- ضوابط کلی
4-2-1- شکل و ظاهر ساختمان
الف) طراحی و اجرای ساختمان ها باید بصورتی باشد که به منظر خیابان ها، محله و مظاهر فرهنگی، طبیعی و ویژگی های ارزشمند محیط لطمه نزند.
ب) ساختمان باید طوری طراحی شود که فرم، مقیاس، مصالح، رنگ و تناسبات حجم آن با محیط اطراف هماهنگ باشد.
ج) بندهای فوق در مورد تابلوهـا، مبلمان شهری و تندیس های واقع در فضاهای شهری نیز مصداق دارد.
د) تشخیص مناسب بودن ساختمان ها و عناصر شهری در بندهای فوق با نهاد مسئول امر ساختمان خواهد بود.
ه) نهاد مسئول امر ساختمان باید شوراهای تخصصی بازنگری طرح ها را جهت رسیدگی به موارد فوق ایجاد نماید.
4-2-2- الزامات کارگاه ساختمانی
الف) کارگاه های ساختمانی و تجهیزات آن باید طوری در محوطه مکانیابی شود که براساس قوانین موجود و مقررات ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا (مبحث دوازدهم) بوده و خطری نداشته و یا ایجاد مزاحمت نکند.
ب) در هنگام ساخت، از پیاده روها و تاسیسات و تجهیزات شهری، فاضلاب و شیرهای آتش نشانی، علائم اداره نقشه برداری و غیره باید مراقبت گردد و در مدت زمان ساخت دسترسی مأمورین ذی ربط به آن ها ممکن باشد.
ج) در هنگام ساخت، سازنده باید کپی پروانه ساختمان و دفترچه اطلاعات ساختمان را در محل کارگاه، داشته باشد و تابلوئی حاوی مشخصات ملک، ساختمان و مسئولین ساختمان (مالک، طراح، مجری و ناظر) را در محل کارگاه بصورتی که از معبر عمومی قابل رویت باشد، مطابق با مبحث دوم مقررات ملی ساختمان و مشخصات دیگر تعیین شده توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان، نصب نماید.
ه) درختان، گیاهان و سایر عناصری که در پروانه ساختمان الزام به نگهداری آنها شده، باید در هنگام ساخت محافظت گردند.
و) در صورت قطع درختان، نشاندن درختان جایگزین الزامی است.
ز) تعداد درختان جایگزین و محل آنها از سوی نهاد ناظر بر امر ساختمان تعیین می گردد.
ح) هرگاه در حین عملیات ساختمانی آثاری که مربوط به میراث فرهنگی کشور باشد، یافت شود، عملیات ساختمانی باید متوقف و به سازمان میراث فرهنگی کشور و دیگر نهادهای ذی ربط اطلاع داده شود. ادامه عملیات ساختمانی منوط به اخذ مجوز از این دستگاه ها خواهد بود.
4-2-3- الزامات مصالح و فراورده های ساختمانی
الف) در ساخت بنا استفاده از مصالح و فراورده های ساختمانی طبق مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان ایران در صورتی مجاز است که اثر زیانبخشی بر سلامتی کارگران، ساکنین آتی آن، ساختمان های مجاور و عابرین از محل ساختمان نداشته باشد.
ب) مصالح و فراورده های ساختمانی نباید به محیط زیست آسیب برسانند و دارای عمری طولانی باشند.
د) مصالح و فراورده هایی می توانند در ساخت بنا بکار برده شوند که با ضوابط مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان مغایرتی نداشته ومورد تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران قرار گرفته باشند.
ه) در مواردی که روش ها، مصالح و فراورده های رایج ساختمانی پاسخگوی نیازهای تکنیکی و معماری ساختمان نباشند، استفاده از روش ها و مصالح دیگر باید به تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران یا سایر نهادهای مسئول برسد.
4-2-4- الزامات ساختمان درخصوص تأسیسات و تجهیزات شهری
الف) در ساختمان باید تاسیسات تامین آب، دفع فاضلاب و آب های سطحی و تاسیسات نگهداری موقت زباله و بازیافت پیش بینی گردند. این تاسیسات باید طوری ساخته شوند که مزاحمت و خطری بویژه از جهت بو، بهداشت و آلودگی صوتی هنگام پر و تخلیه کردن، برای ساکنین و همسایگان ایجاد نکند.
ب) هر واحد مسکونی و تصرف های مختلف و مجاز در ساختمان، باید به کنتور آب مجزا مجهز باشد.
ج) رعایت مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان (تاسیسات بهداشتی) در رابطه با ضوابط آب مصرفی و دفع فاضلاب الزامی است.
4-2-5- الزامات ساختمان درخصوص حفاظت در برابر لرزش، حرارت و صدا الف) میزان سر و صدا یا لرزش ایجاد شده توسط تاسیسات ساختمانی باید محدود به میزان مجاز در ضوابط مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمانی (عایق بندی و تنظیم صدا) بوده و باید طوری عایق گردند که خطر یا مزاحمتی ایجاد نکنند.
ب) ساختمان باید طوری عایق گردد که اتلاف انرژی به حداقل ممکن کاهش یابد. رعایت ضوابط مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمانی (صرفه جویی در مصرف انرژی) برای تعبیه عایق حرارتی ساختمان الزامی است.
ج) ساختمان هایی که بوسیله دستگاه های مکانیکی گرم و سرد می شوند وتاسیسات آن ها، باید طوری طراحی گردند که انرژی لازم تا حد امکان با صرفه و متناسب با شرایط محیط زیست مصرف شود.
4-2-6- الزامات ساختمان درخصوص تجهیزات حفاظت در برابرسوانح
الف) استفاده از تجهیزات حفاظت در برابر صاعقه در کلیه ساختمان های گروه 6 و 7 و ساختمان های دیگری که بعلت نوع کاربری و یا موقعیت قرارگیری آنها نهاد مسئول امر ساختمان ضروری بداند، الزامی است.
ب) ساختمان و تاسیسات آن باید طوری طراحی شوند که در آن ها امکان بوجود آمدن حریق یا توسعه آتش و دود به حداقل ممکن تقلیل یابد و در صورت بروز حریق، اطفاء حریق و نجات انسان ها و حیوانات امکان پذیر باشد.
ج) رعایت ضوابط مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران (حفاظت ساختمان ها در مقابل حریق) در کلیه موارد الزامی است.
د) در کلیه ساختمان ها بویژه ساختمان های عمومی، تامین راه مشخص و ایمن به طرف راه های خروجی ساختمان و فضای آ‌زاد برای استفاده در مواقع اضطراری الزامی است.
ه) محل ها و راههای "خروج" امن و مسیرهای امداد رسانی در ساختمان ها باید طوری تعبیه شوند که علاوه بر هدایت مردم به مکان امن (در هنگام حریق)، درصورت وقوع زلزله نیز امکان یاری رسانی به ساکنین را فراهم نمایند.
و) ساختمان باید طوری طراحی و ساخته شود که در صورت وقوع زلزله شدید به ساختمان های همسایه صدمه نزند و ساختمان های همسایه نیز به آن آسیب نرسانند.
ز) رعایت ضوابط مندرج در آئین نامه 2800 و بویژه تعبیه درز انقطاع مابین ساختمان ها الزامی است.
ح) تامین راه های امدادرسانی:
به لحاظ عمده بودن خطر زلزله در بسیاری از مناطق کشور، در طراحی ساختمان ها علاوه بر درنظر گرفتن مساله حریق و ضوابط مندرج در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان (محافظت ساختمان ها در مقابل حریق)، راه های امدادرسانی از خارج ساختمان نیز پیش بینی می گردد.
این راه ها از طریق سطوح الزامی امدادرسانی در فضای باز مجاور ساختمان (در حیاط یا معابر عمومی مجاور) و بازشوی الزامی امدادرسانی (در تصرف ها و واحدهای مسکونی) جهت ورود و استقرار افراد و وسایل امدادرسان تامین می گردد.
ح-1) تعبیه راه های امدادرسانی در ساختمان به منزله نفی مسیرهای خروج مندرج در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان (حفاظت ساختمان ها در مقابل حریق) نیست.
ح-2) در مواقع اضطراری، دسترسی اصلی (راهروها و پله های اصلی) در داخل کلیه ساختمان ها بعنوان راه اول امدادرسانی مورد استفاده قرار می گیرد. در بناهای گروه 4 تا 7 مقاوم سازی دسترسی اصلی در برابر زلزله الزامی است.
ح-3) ساختمان های گروه 4 تا 7 این مبحث باید مجهز به راه دوم امدادرسانی باشند.
ح-4) برای هر تصرف و واحد مسکونی در ساختمان های گروه 4 تا 7 باید سطحی در فضای باز مجاور ساختمان (سطح امدادرسانی) درنظر گرفته شود. از این سطح برای استقرار افراد، وسایل و خودروهای امدادرسانی استفاده می شود. این سطح باید به دسترسی های اصلی شهر متصل باشد.
در ساختمان های گروه 6 و 7 دسترسی سواره به سطوح امدادرسانی الزامی است.
ح-5) هر تصرف و واحد مسکونی در همه گروههای ساختمان این مبحث باید دارای حداقل یک بازشو مجزا و مستقل امدادرسانی در نما و مشرف بر سطح امدادرسانی که بتوان از طریق آن عملیات نجات را انجام داد، باشد. عرض بازشو امدادرسانی حداقل 90 سانتیمتر و ارتفاع آن 130 سانتیمتر است. بدیهی است که به ازای هر بازشوی امدادرسانی، یک سطح امدادرسانی نیز در زیر آن باید درنظر گرفته شود.
در ساختمان های گروه 4 و 5، سطح امدادرسانی باید حداقل به عمق 3 متر و عرض 5 متر باشد. در ساختمان های گروه 6 و 7 به ازای افزایش هر طبقه یک متر به این عمق افزوده می گردد. عرض سطح امدادرسانی می تواند با نظر نهاد مسئول امر ساختمان تا تمامی عرض بنا امتداد یابد.
ح-6) در سطوح امدادرسانی، تعبیه کاربری هایی که موجب اشغال این سطح به مدت طولانی می گردد، مجاز نیست.
ح-7) هرگاه سطح امدادرسانی واحدهای مسکونی یا تصرف های ساختمان های گروه 4 و 6 در پلاک های شمالی، حیاط خلوت باشد، این سطح می بایست بدون مانع و گذر از واحد مسکونی توسط راهی به حیاط اصلی متصل گردد. این معبر در گروه 4 تنها برای عبور افراد و در گروه 6 برای عبور خودرو در نظر گرفته می شود.
ح-8) حداقل فاصله ساختمان های گروه 7 از مرزهای مجاور به منظور ایجاد دسترسی سواره به جوانب ساختمان باید 3 متر و در ساختمان های گروه 5 به منظور عبور افراد، حداقل 5/1 متر باشد.
ح-9) هرگاه تصرف ها و واحدهای مسکونی طبقه آخر ساختمان های گروه 4 تا 7 در فضای زیر سقف شیب دار باشد، احداث یک تراس یا بالکن حاوی بازشوی امداد رسانی در سقف شیب دار که حول یکی از محورهای عمودیش باز شود و دارای حداقل عرض 90 سانتیمتر و ارتفاع 130 سانتیمتر باشد، به منظور امکان امدادرسانی الزامی است.
4-2-7- ضوابط نگهداری حیوانات خانگی
الف) وجود لانه های حیوانات خانگی در ساختمان مشروط به آنکه در قوانین کشور نگهداری آنها بلامانع باشد، درصورتی مجاز شمرده می شود که بصورت قطعاتی مجزا از ساختمان و با مصالح غیر بنائی بوده و بعنوان یک بخش اصلی از ساختمان محسوب نشود.
ب) در محل قرارگیری حیوانات خانگی دسترسی به آب باید بطور دائم فراهم بوده و مسائل بهداشتی رعایت گردد.
ج) در روستاها و محل هایی که نگهداری و پرورش حیوانات مجاز شمرده می شود، محل نگهداری حیوانات باید از محل اقامت ساکنین جدا گردد.

رضا